ΕΙΔΟΜΕΝΗΝ ΜΕΝ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΟΣ

Από την Τουρκοκρατία έως την Απελευθέρωση

Η εκπαίδευση στο Σέχοβο (1870-1913)

(Αποσπάσματα από το βιβλίο του Τιμόθεου Τιμοθεάδη «Η Παιδεία στον Καζά Γιαννιτσών», Θεσσαλονίκη 1998)

[41.] ΕΙΔΟΜΕΝΗ (ΣΕΧΟΒΟ)

Εφοροεπίτροποι (1897-1898): Παπαδέλιος, Δημήτριος Γιάντσε.

Πρόκριτοι (1900): Δέλιος Κοβάτσης, Στόικος Στοΐδης, Νικόλαος Στοΐδης.

Πρόκριτοι (1905): Παπαζαφείριος, Δέλιος Στόικος Κεχαήλου, Ιωάννης Π. Γεωργίου, Ζαφείριος Στόικος.

Το χωριό Σέχοβο (Ειδομένη) βρίσκεται περίπου 2 χμ. νοτίως της Γευγελής, κοντά στα Ελληνο-Γιουγκοσλαβικά σύνορα, πλάι στον ποταμό Αξιό, ανήκει στην περιφέρεια Γουμένισσας, και είναι ο πρώτος σιδηροδρομικός σταθμός, όπου διενεργείται τελωνειακός έλεγχος των επιβατών.

Στο Σέχοβο, με εκκλησία Γενέσιον της Θεοτόκου, λειτούργησε το ελληνικό σχολείο από το 1870 μέχρι το 1912-1913, όπως προκύπτει από τις αποδείξεις πληρωμής του μισθού του δασκάλου ή της συνδρομής υπέρ του σχολείου και τους καταλόγους των εκπαιδευτικών προϋπολογισμών του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης:

(1887-1888): Συνδρομή υπέρ του σχολείου 6 λ.οθ.

(1896-1897): Συνδρομή υπέρ του σχολείου 9 λ.οθ.

(1897-1898): Μισθός διδασκάλου Ζαφειρίου Παπαγεωργίου 9 λ.οθ.

(1899-1900): Μισθός διδασκάλου 12 λ.οθ.

(1902-1903): Μισθός διδασκάλου Γεωργίου Κ. Σταματάκου 18 λ.οθ., Μισθός νηπιαγωγού Αντωνίας Γρηγορίου 9 λ.οθ.

(1904-1905): Μισθός διδασκάλου 12 λ.οθ.

(1905-1906): Μισθός διδασκάλου 21 λ.οθ, Μισθός νηπιαγωγού 12 λ.οθ., Υπότροφος εν τω Γυμνασίω Γρηγόριος Ζαφειρίου 6 λ.οθ., Πράκτωρ Παπαζαφείριος Παπαγωεργίου 9 λ.οθ.

(1909-1910): Μισθός διδασκάλου 25 λ.οθ.

(1910-1911): Μισθός διδασκάλου 27 λ.οθ., Επίδομα ιερέως 6 λ.οθ.

(1912-1913): Μισθός διδασκάλου 23 λ.οθ., Επίδομα ιερέως 6 λ.οθ.

Η Βουλγαρική Εξαρχία, διαθέτοντας άφθονο βουλγαρικό χρήμα και με τη συνεχή τρομοκρατία των κομιτατζήδων, κατόρθωσε να διεισδύδει στο Σέχοβο από το 1873, ιδρύοντας και βουλγαρικό σχολείο. Μέχρι ν' αρχίσει ο ένοπλος Μακεδονικός Αγώνας οι Πατριαρχικοί του Σεχόβου πιέστηκαν πολύ σκληρά από τις βουλγαρικές συμμορίες με οικονομικό πόλεμο, με απαγόρευση να στέλνουν τα παιδιά τους στο ελληνικό σχολείο, με απειλές και εναντίον του δασκάλου.

Ο Δ. Κάκκαβος γράφει: «Οι κάτοικοι του Σεχόβου, απειληθέντες υπό των Βουλγάρων, μετέβησαν εις Γευγελήν και επέδωσαν αναφοράν περί προσχωρήσεώς των εις το Σχίσμα, την οποίαν έσχισεν ο Καϊμακάμης, δηλώσας αυτοίς ότι τοιαύτην εντολήν έχει, διότι είναι γνωστόν ότι τοιαύται αναφοραί είναι απόρροια βίας».

Ο Πρόξενος Λ. Κορομηλάς σε έκθεσή του προς το ΥΠΕΞ την 20.9.1904 γράφει: «Εκ Γευγελής ανακοινούσιν ότι οι διδάσκαλοι Ματσικόβου, Σεχόβου και Αματόβου, απειληθέντες υπό των κομιτατζήδων προσέφυγον ενταύθα».

Όταν όμως άρχισε η δράση των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων, ανεθάρρησε το ελληνικό στοιχείο, οργανώθηκε η άμυνα του χωριού (Πρόεδρος της Επιτροπής Αμύνης ο Γεώργιος Διδασκάλου, Γραμματεύς ο Χρήστος Δοϊτσίνης, Ταμίας Στέφανος Μποζίνης), το βουλγαρικό σχολείο έκλεισε και στην εκκλησία (Γενέσιον Θεοτόκου) ήλθε νέος ιερεύς, όπως μας πληροφορεί επιστολή των προκρίτων προς τον Σεβασμιότατον Μητροπολίτην στις 8.12.1905: «Σεβασμιότατε, οι υποφαινόμενοι κάτοικοι (πρόκριτοι) της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Σεχόβου γνωστοποιούμεν την Υμ. Σεβασμιώτητα την άκραν ευχαριστίαν επί της του νεοφωτίστου ημών ιερέως χειροτονίας Παπαζαχαρίου…».

Σε επιστολή του ο Μ. Δημάδης (Μ. Δεράου), Δ/ντής των σχολείων Γουμενίσσης, προς το Προξενείο Θεσσαλονίκης στις 21.7.1905, αναφέρεται στο διορισμό του δασκάλου Δημητρίου Παπαστεφάνου στο σχολείο Σεχόβου, καθώς και στην επίσκεψή του στα χωριά Λειβάδια και Σέχοβο, για τα εκπαιδευτικά και οργανωτικά των δύο αυτών χωριών κατά της βουλγαρικής προπαγάνδας.

Το Σέχοβο ανέδειξε σειρά από φλογερούς πατριώτες, όπως οι πρόκριτοι Δημήτριος Χατζηγεωργίου, Δημήτριος Χατζηπαπαδήμου, Γεώργιος Βεζύρης, Νικόλαος Ριμπάρης κ.ά., οι οποίοι σε συνεργασία με τα δρώντα ελληνικά σώματα (Γ. Κακουλίδη, Γ. Καραϊσκάκη, Μιχ. Σιωνίδη, Λάζου Δουγιάμα), αγωνίστηκαν θαρραλέα εναντίον των κομιτατζήδων, με αποτέλεσμα βαθμιαία να γίνει εμφανής η ελληνική υπεροχή στο πολύπαθο διαμέρισμα Γουμενίσσης-Γευγελής. Αρκετοί ήσαν κι αυτοί που άνανδρα δολοφονήθηκαν από την ΕΜΕΟ: Δημήτρης Διδασκάλου, Πηχεών Διδασκάλου, Νικόλαος Ριμπάρης, Χρήστος Δοϊτσίνης, Πέτρος και Ευδοκία Ριμπάρη και τα τέσσερα ανήλικα παιδιά τους. Στο Σέχοβο είναι και ο τάφος (σταυρός) της ηρωϊκής δασκάλας Αικατερίνης Χατζηγεωργίου, η οποία δολοφονήθηκε από τη συμμορία του αρχικομιτατζή Λεώνε, στις 14.10.1904, στο χωριό Γκρίτσιστα Γευγελής.

Μετά την απελευθέρωση, το 1912-1913, όσοι παρασύρθηκαν από τη βουλγαρική προπαγάνδα επέστρεψαν στα πάτρια, ενώ ελάχιστοι αμετανόητοι αναχώρησαν οικειοθελώς για Βουλγαρία. Το 1924 εγκαταστάθηκαν στο Σέχοβο πολλές ελληνικές προσφυγικές οικογένειες από την Αν. Θράκη. Η Σκοπιανή προπαγάνδα, αντιγράφοντας τις καθαρά προπαγανδιστικές σλαβικές στατιστικές, ισχυρίστηκε εντελώς αυθαίρετα και ανιστόρητα ότι μέχρι το 1924 το Σέχοβο ήταν καθαρά Μακεδονικός οικισμός (δηλ. Βουλγαρικός ή Σκοπιανός). Ο Κάντσωφ εμφανίζει το χωριό με 800, ο BRANCOFF με 1.120 Μακεδόνες (δηλ. Βουλγάρους) και ο Μιλόγεβιτς με 170 Μακεδονικά σπίτια (δηλ. βουλγαρικά) χωρίς Έλληνες και Ελληνικά σπίτια!! Πρόκειται για στατιστικές χωρίς ίχνος ιστορικής αλήθειας.

ΥΠΟΤΡΟΦΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΑΖΑ ΓΕΝΙΤΣΩΝ:

ΕΙΔΟΜΕΝΗ (ΣΕΧΟΒΟ)

[40.] Γρηγόριος Ζαφειρίου: Εκ Σεχόβου, το σχολικόν έτος 1905-1906 λαμβάνει υποτροφία ανά τετραμηνία 2 λ.οθ. και φοιτά εις το Ελληνικόν Γυμνάσιον Θεσσαλονίκης.