Η πρώτη φορά που συνάντησα το ιστορικό παρελθόν της Ειδομένης ήταν μέσα από το έργο του αρχαίου Έλληνα ιστορικού Θουκυδίδη. Ήμουν αναπληρωτής δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Στέρνας Ορεστιάδας του νομού Έβρου το σχολικό έτος 1994-95. Ξεκινούσα από τη Θράκη την εκπαιδευτική μου «καριέρα» - απόγονος δεύτερης γενιάς προσφύγων από την Ανατολική Θράκη. Και τότε, επειδή τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή, κάποιο απόγευμα βρίσκω στα βιβλία του σχολείου έναν τόμο από το έργο του Θουκυδίδη με τίτλο: «Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο  Β΄». Εκεί μέσα, λοιπόν, κρυβόταν η αρχαία Ειδομένη.

Η αρχαία αυτή Πελαγονική πόλη κατελήφθη από τους Παίονες, κατακτήθηκε από τους Κρήτες αποτελώντας μέρος της Βοττιαίας και ενσωματώθηκε τελικά στο Μακεδονικό κράτος επί βασιλείας Αμύντα του Α' στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Αυτή που, στον Πελοποννησιακό Πόλεμο το 429 π.Χ., κατέλαβε με έφοδο ο βασιλιάς των Οδρυσών Θρακών Σιτάλκης, όταν εκστράτευσε εναντίον του Μακεδόνα βασιλιά Περδίκκα του Β', όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης παραδίδοντάς μας την πρώτη γραπτή ιστορική αναφορά για την Ειδομένη.

Από τότε ξεκίνησα ένα «κυνήγι ιστορικών στοιχείων» για τη γενέτειρά μου μέσα από βιβλία, άρθρα, χάρτες, φωτογραφίες τόσο για τα αρχαία χρόνια όσο και για τα νεότερα. Η συλλογή αυτή άρχισε σιγά-σιγά να ξεχειλίζει «εγγυμονώντας» ένα πνευματικό παιδί.

Το καλοκαίρι του 1997 ξεκίνησα να καταγράφω σε βιβλίο την ιστορία της Ειδομένης. Ήταν όμως πολύ δύσκολο να γίνω... ιστορικός. Έτσι άφησα να μιλήσουν γι' αυτήν οι ίδιοι οι συγγραφείς. Να μιλήσει ο ποιητής και συγγραφέας Γεώργιος Βαφόπουλος μέσα από την «Αυτοβιογραφία» του για τη Γευγελή του που, ανήκοντας από το 1913 σε μια ξένη επικράτεια, είχε χάσει το δικαίωμα να ξαναπάρει το παλιό ελληνικό της όνομα, αυτό της Ειδομένης. Το προνόμιο τούτο έλαχε στο Σέχοβο, το πιο κοντινό της ελεύθερο χωριό από τη δώθε μεριά των συνόρων (η σημερινή Ειδομένη).

Να μιλήσει ο Δημοδιδάσκαλος και Μακεδονομάχος Ιωάννης Ξανθός εξιστορώντας την «Ιστορία της Γευγελής και την εθνική δράση των κατοίκων αυτής και των πέριξ χωρίων». Να μιλήσει ο Γεώργιος Καραμαλάκης (Εχέδωρος) μέσα από το βιβλίο του για την «Ιστορία της μεταξύ Πάικου και Κρουσίων χώρας», ο Άγγελος Ανεστόπουλος για τον «Μακεδονικό Αγώνα και τους Μακεδονομάχους». Να μιλήσει ο Λύσσανδρος Φάσσος για τον ήρωα Ευστάθιο Δογάνη, που έδωσε το όνομά του στο ομώνυμο χωριό του Δήμου Παιονίας, ο Εθνικός Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Παιονίας το 1965 για τα τρία χωριά της Κοινότητάς μας, την Ειδομένη, το Χαμηλό και τον Δογάνη, και άλλοι πολλοί.

Αντιγράφοντας, λοιπόν, σε μια ηλεκτρονική γραφομηχανή όλα τα ιστορικά στοιχεία, αφιέρωσα ολόκληρο το καλοκαίρι εκείνο στο πόνημά μου με τίτλο «ΕΙΔΟΜΕΝΗ ΜΕΝ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΟΣ». Τελειώνοντάς το, το παρέδωσα στον πρόεδρο της Κοινότητας κ. Καρούλια Γεώργιο για να το φωτοτυπήσει, όποιος ήθελε να το διαβάσει. Το βιβλίο παρουσιάστηκε επίσημα την παραμονή του πανηγυριού μας (Γέννηση της Θεοτόκου), αν και ο ίδιος βρισκόμουν στην υπηρεσία μου στην Κορινθία.

Ποτέ δεν έπαψα, βέβαια, να συγκεντρώνω ιστορικό υλικό που έπεφτε στα χέρια μου. Όταν άρχισα να ασχολούμαι με τους υπολογιστές υπήρξε η σκέψη να μεταφέρω το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή, αλλά δεν το τόλμησα.

Το 2009 ξεκινήσαμε την Ομάδα Διαχείρισης Ιστοσελίδας Ειδομένης με τη δημιουργία της ιστοσελίδας www.idomeni.gr, έχοντας σκοπό, μέσα από δημοσιεύματα, την προβολή του τόπου μας, την ανάδειξη των προβλημάτων που απασχολούν το χωριό και τη διαφύλαξη της πλούσιας ιστορίας της Ειδομένης του νομού Κιλκίς, θέτοντας δε, ως αρχή, την ανεξάρτητη και αντικειμενική παρουσίαση των θεμάτων του τόπου μας.

Και το 2017, που ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, η συλλογή ιστορικών στοιχείων για την Ειδομένη, ψηφιοποιημένη και εμπλουτισμένη, η «ΕΙΔΟΜΕΝΗΝ ΜΕΝ ΚΑΤΑ ΚΡΑΤΟΣ», έφτασε στην δεύτερη έκδοσή της.

Προηγήθηκε, την τελευταία τριετία, η εμπλοκή της Ειδομένης στο προσφυγικό και μεταναστευτικό πρόβλημα της Μέσης Ανατολής. Όπως και παλαιότερα έτσι και τώρα, η Ειδομένη πάντα όριζε το «πέρασμα», όχι όμως και την τύχη της. Πολλοί παγκοσμίως αναζητούσαν στο διαδίκτυο στοιχεία για την περιοχή που πάνω από 15.000 άνθρωποι μέσα στη λάσπη προσπαθούσαν να διασπάσουν τα συρματοπλέγματα των βορείων γειτόνων. Και τα έβρισκαν στην ιστοσελίδα μας.

Το 2025 ξεκινά μια νέα προσπάθεια να αναρτηθούν όλα τα στοιχεία για την Ειδομένη στη νέα ιστοσελίδα μας: https://idomeni.webnode.gr

Πέρα από όλους και όλα η Ειδομένη είναι οι άνθρωποί μας, ο τόπος μας, το χωριό μας που αγαπάμε.

Ιωάννης Κ. Αναγνωστίδης (Ειδομένιος)